Pionieren met Miscanthus
“Het is pionieren” aldus Lucas Peters, samen met zijn broer Simon onderdeel van het samenwerkingsverband Miscanthus-Agri. Lucas was tijdens zijn studie onder andere betrokken bij een project dat zich bezighield met bio-based bouwen. Simon liep als onderdeel van zijn opleiding stage bij een bedrijf dat al Miscanthus teelde. Tel daar een agrarische achtergrond bij op, een stuk grond van dat via hun ouders beschikbaar was, een toegekende LIB subsidie, en de basis voor een onderneming was gelegd. De broers zochten de samenwerking met het oude stagebedrijf van Simon op, en daaruit is Miscanthus-Agri ontstaan. Miscanthus-Agri is een samenwerking van bedrijven die uitgangsmateriaal telen voor Miscanthus in Brabant. Door de krachten te bundelen is het mogelijk om een sterker blok te vormen richting de markt. Ook omdat de ondernemers geografisch gezien niet ver van elkaar zitten, was het een mooie kans om samen te werken in plaats van te concurreren.
Miscanthus, ook wel olifantsgras genoemd, is een gewas dat zich leent voor het gedeeltelijk vervangen van veen in potgrond voor de teelt van potplanten en voor het afstrooien ervan. Dat heeft als voordeel dat er minder veen gewonnen hoeft te worden uit de Baltische staten waardoor de CO2 uitstoot wordt verminderd. De verwachting is dat ook toepassing voor het maken van papier en karton, evenals het gebruik van miscanthus als isolatiemateriaal bij de bouw van woningen, in de toekomst mogelijk is. Miscanthus is daarmee één van de relatief nieuwe gewassen in Nederland die bijdragen aan duurzaamheid en innovatie. Het gewas kan op de armere landbouwgronden, en op onhandige “hoekjes” worden geteeld. Daarmee is het een interessant gewas, waarbij de vraag momenteel groter is dan het aanbod.
Tijdens de startfase, in 2022, beplantten de broers eerst 4 hectare van de grond met miscanthus. Er waren grote open plekken, omdat veel planten niet aangeslagen waren, waarna het stuk grond werd gerooid. De wortels werden gescheurd, daardoor worden de planten vermeerderd. Daarop werd de miscanthus terug geplant, op 6 hectare. Afgelopen jaar werd het proces herhaald, maar nu om de markt te voorzien van hoogwaardig uitgangsmateriaal vanuit het moederperceel in Heeswijk. Hiermee zijn de percelen van boeren in Nederland beplant. Na het aanplanten staat de miscanthus gemiddeld 15 tot 20 jaar. Alle biomassa dat het gewas produceert, wordt geoogst en verhandeld.
Dat er genoeg vraag is naar het product blijkt uit de groei die het bedrijf doormaakt. Zo is in 2024 110 ha grond door heel Nederland met het olifantsgras beplant door Miscanthus-Agri. Op de vraag waarom er zoveel vraag is naar miscanthus antwoord Lucas: “het telen van mais wordt minder interessant voor boeren nu er minder vee komt in Nederland. Miscanthus is een gemakkelijk, weinig arbeidsintensief alternatief”. De broers oogsten en verhandelen de miscanthus ook voor de boer waar ze het hebben geplant. Na het oogsten wordt de miscanthus bewerkt, gezeefd, ontstoft en vervolgens deels opgeslagen, waarna het los gestort, in big bags of baaltjes wordt verhandeld. Daarmee is het een handel geworden die het hele jaar rondgaat.
Maar er zijn ook uitdagingen waar de broers tegenaan lopen. Zo vraagt de logistiek aandacht. De miscanthus wordt droog opgeslagen, weegt ongeveer 120 kilo per kuub, dat betekent veel volume wat resulteert in veel benodigde overdekte opslagruimte en hoge transportkosten. Ook de marktintroductie van een nieuwe grondstof richting de bouwsector, maar ook om veen te vervangen, vergt veel tijd en geduld.
Het uiteindelijk doel van Miscanthus-Agri is een betrouwbare partner te zijn in de keten. Zowel in het leveren van hoogkwalitatief uitgangsmateriaal, als in de afname en het ontzorgen van de verkoop van de biomassa. Streven is om te gaan werken met prognoses. Door de vraag goed te kanaliseren, kunnen de broers in de toekomst het aanbod beter op de vraag afstemmen. Ook in deze fase hopen de broers daarom op de toekenning van de LIB subsidie, net als in 2022. Voor die aanvraag is vanuit het LIB actief meegedacht met het schrijven en de vormgeving ervan. De toekenning heeft destijds geholpen om de innovatie op gang te brengen. Daarmee was het effect van de toegekende LIB subsidie niet alleen op financieel vlak te merken, maar heeft vooral de erkenning die er mee werd uitgesproken de broers geholpen: “Het geeft een impuls, te weten dat je goed bezig bent”, aldus Lucas.
