Al in 2009 sloten Noord-Brabant en Limburg een convenant ‘Stikstof in Natura 2000-gebieden’ met als doel een forse reductie van uitstoot van stikstof. Bovendien lager er Europese afspraken waaraan Brabant moest en wilde voldoen. Vandaar dat Noord-Brabant besloot de vrijwilligheid en de inspanningsverplichting in te ruilen voor een aanpassing van de reductie-eisen in de interim-omgevingsverordening [zie kadertekst] per 1 januari 2024.
Hulp voor de boeren
Noord-Brabant koos daarbij voor een benadering waarbij boeren worden ondersteund. De provincie realiseerde zich dat dit een grote opgave voor de boeren zou zijn. Vandaar dat er 75 miljoen euro werd vrijgemaakt. Want als je maatregelen afkondigt, dan heb je ook de morele plicht om degenen te ondersteunen die ermee te maken krijgen.
Een deel van het miljoenenbedrag gaat naar boeren die nieuwe stalsystemen ontwikkelden om ammoniakvorming bij de bron aan te pakken; op dit moment lopen in Brabant 53 innovaties op het gebied van nieuwe stallen [zie kadertekst]. Een ander deel van het geld gaat naar boeren die omschakelden naar duurzamere vormen van landbouw, zoals natuurinclusieve landbouw. Tot slot wordt geld gereserveerd om boeren te begeleiden die overwegen te stoppen.
De hulpmiddelen werpen hun vruchten af, want Noord-Brabant telt al honderden toekomstbestendige stallen. Maar 2024 komt ras dichterbij. Daarom blijven we ondernemers die nog actie moeten ondernemen om aan de IOV te voldoen stimuleren en ondersteunen.
Coaches en first movers
Dat ondersteunen gebeurt op verschillende manieren. Zo is er een zogenaamde First Moversregeling. Daarin worden veehouders gesteund die een stalsysteem aan willen schaffen dat de emissies fors omlaag brengt. Brabant stimuleert kansrijke stalsystemen die nog niet breed in de praktijk zijn getoetst. Want alleen door praktijkervaring op te bouwen komen we verder.
Daarnaast werken FME, ZLTO, VNO NCW en BAJK met de provincie samen in de Taskforce Toekomstbestendige Stalsystemen. Daar kunnen agrarisch ondernemers terecht als ze hulp zoeken bij het vinden of implementeren van een innovatief stalsysteem. Zij zullen dit jaar nog aan zoveel mogelijk veehouders voorlichting te geven over de nieuw beschikbare stalsystemen, zodat ondernemers op tijd een keuze kunnen maken en de nodige vergunningen aan kunnen vragen.
Maar er zijn ook coaches beschikbaar bijvoorbeeld via VABIMPULS. Dat is een zeer succesvolle regeling waarbij een ondernemer samen met een coach onderzoekt welke toekomst in het verschiet ligt voor z’n agrarische bedrijfslocatie. Uitgangspunt van die toekomst is dat deze past bij de wens van de eigenaar, de ambities van de gemeente, de karakteristieken van het Brabantse landschap en dat ze haalbaar is. Vandaar dat alle opties voor een nieuwe toekomst de revue kunnen passeren: van sloop tot verkoop, van omschakelen naar natuurinclusief tot bedrijfsactiviteiten buiten de agrarische sector.
[kadertekst 1]
‘Doel beter haalbaar voor veehouders’
Eind 2020 pasten Provinciale Staten in Brabant de interim-omgevingsverordening aan: de uiterste datum voor het aanpassen van stallen verschoof van 1 oktober 2022 naar 1 januari 2024. Provinciale Staten willen met de wijziging het ambitieuze doel om stikstof te reduceren vasthouden, maar dit tegelijkertijd beter haalbaar maken voor veehouders.
[kadertekst 2]
Mooi voorbeeld
Een mooi voorbeeld van toekomstbestendige stallen is te vinden bij een veehouder in Someren. Hij test maar liefst zes verschillende stalsystemen: dagontmesting via urine doorlatende mestband en urineafvoer via rioolsysteem; opvangen van mest in ammoniakarme vloeistof; mest koelen in ondiepe kelder met rioolsysteem; mest koelen in permanente mestopslag; goed doorlatend rooster in combinatie met ondiepe kelder met rioolsysteem; een mestschuif in een afdeling waar de urine apart afstroomt en dikke fractie met de schuif buiten de stal wordt gebracht.
