Het Landbouwakkoord. Er zijn dikke kranten over volgeschreven de afgelopen tijd. Er is veel gesproken aan sector- en hoofdtafels met jonge boeren, supermarkten, natuurorganisaties en overheden. Lange tijd bleef het ook radiostil. Veel spookverhalen vulden intussen de stilte. Bijna alle boerenpartijen haakten één voor één af. Uiteindelijk kwam de landbouwminister op vrijdag 23 juni 2023 naar buiten. Voor te veel blijvende boeren smaakte het concept-landbouwakkoord te zuur. Daar stond te weinig zoet tegenover.
Elke dag weer staan boeren en tuinders voor dag en douw op om voor verse en gezonde voedsel te zorgen. Ze sieren het groene platteland en onderhouden boerennatuur. En ze bieden elke dag weer veelbetekenend werk aan arbeiders en scholieren. Boeren en tuinders staan letterlijk en figuurlijk aan de basis van de dag.
Dat is de passie van de boer en tuinder. Dat is hun leven. Dat is hun identiteit. Dat is hun bestaan. Dat definieert het boer-zijn in de kern. Maar op het kerkplein, in de lokale supermarkt of op de televisie stuiten boeren en tuinders steeds vaker op onbegrip en ongeloof. Sommigen denken dat een boer toch wel even van baan verwisselt of morgen zijn familieboerderij naar de andere kant van Nederland verhuist. Dit raakt boeren en tuinders diep.
Want boer-zijn doe je niet voor jezelf. Boer ben je voor de hele maatschappij. Het is niet meer dan logisch dat voor maatschappelijke diensten betaald wordt. Of dat nu vastgespijkerd wordt in een politiek akkoord, rentekorting bij de bank, eerlijke prijs bij de kassa of een subsidiepotje: een boer en tuinder heeft geen toekomst zonder een langlopend maatschappelijk contract. Dan is de boer overgeleverd aan de grillen van de markt of wordt speelbal van politieke willekeur.
Juist daarom was het een goed idee dat vorig jaar een eerste steen werd gelegd van een Landbouwakkoord. Een akkoord dat de basis moest vormen van een financieel-maatschappelijk contract voor de komende 17 jaar tot en met 2040. Een maatschappelijk contract dat rust, ruimte en duidelijkheid moest bieden aan een Nederland met boeren en tuinders. Een maatschappelijk contract dat balans moest bieden en bouwt aan herstel van vertrouwen tussen groepen Nederlanders. Maar helaas kwam die balans er niet. Helaas bleef het bij wollige woorden en vage intenties zonder zicht op een eerlijke boterham. Daartegenover stonden wel keiharde eisen als het gaat om minder vee en meer duurzaamheid. De balans tussen risico en zekerheid was ver te zoeken voor boeren en tuinders. Intussen is alles en iedereen weer terug bij af. Van mooie intenties kan een boer niet leven.